Kovan Vidalarda Malzeme Seçimi

Ekstrüzyon ve enjeksiyon makineleri incelendiğinde, en önemli parça olarak plastik malzemenin temasta olduğu, eritildiği ve basıldığı kısım olarak vida kovan sistemleri akıllara gelmektedir. Burada yüksek sıcaklık, basınç, katkı maddesi kullanımı, makinenin yanlış çalıştırılması ve daha bir çok sebepten ötürü kovan ve vidaların aşınma durumu söz konusu olmaktadır. Aşınmış olan kovan ve vida da verimliliğin ve malzemenin kalitesinin düşmesine sebep olmaktadır. Bu bağlamda özellikle kovan ve vida malzeme seçimleri yapılırken çok dikkat edilmesi gerekmektedir. Bu bölümde plastik işleyen makinalarda kullanılan sistemlerin malzeme seçimleri üzerine odaklanmaya çalışacağız.

Malzeme seçimleri plastik işleme sistemlerinde tek ayaklı düşünülemez, burada önemli olan aynı zamanda talaşlı imalat sonucunda ısıl işlem ile sertleştirmenin yapılıp nihai son ürünün mekanik özelliklerinin elde edilmesidir. Tüm bu bilgilerin ışığında genellikle aşağıda belirtilmiş olan çelik malzemeler kovan ve vida sistemlerinin üretiminde kullanılmaktadır.

Yukarıda Kovan ve vida malzemeleri için çelik malzemeleri için detaylandırmalar yapılmıştır. Günümzüde plastik işleyen makinaların kovan ve vida sistemlerinde genellikle bu sistemler kullanılmaktadır. Bimetal teknolojisi bu konudan ayrı olarak detaylandırılacaktır.

Yukarıda özellikleri verilmiş çelikler incelendiğinde aynı zaman da kalite sıralamasına göre de dizildiği fark edilmektedir. İhtiyaç sahibi firmalar kovan ve vida malzemelerini seçerken elma ile elmayı, armut ile armutu kıyaslamalıdırlar.

1. Islah çeliği malzeme ucuz maliyetli olmakla birlikte hem sertlik derinliği hem de sertlik mertebesi olarak kıyaslandığı çeliklerin kalitesel olarak altında kalmaktadır. Plastik endüstrisinde maliyet avantajı sağlamak isteyen firmaların sıklıkla tercih ettiği ürün olarak karşımıza çıkmaktadır.

2. 1.8507 nitrürlenebilir çelik sınıfına girmektedir ve özellikle Çin'de üretimi oldukça fazladır. Islah çeliğine oranla sertlik ve sertlik derinliği daha iyi olan bu çelik bir çok kovan vida sisteminde kullanılmaktadır.

3. 1.8550 nitrürlenebilir çelik sınıfındadır ve günümüzde kovan vida sektöründe en çok tercih edilen ve kullanılan çelik sınıfındadır. Sertlik derinliği ve mertebesi kıyaslandığı malzemelere oranla yüksektir. Bimetal malzemelerin getirdiği avantajları bir kenara bırakır isek, çelik + ısıl işlem seçeneği en iyi olan sistem denilebilir.

4. Bimetal kaplama olan vida ve kovan sistemlerinin aşınma dirençleri ve derinlik mertebeleri yukarıda belirtilen tüm sistemlerden daha yüksektir. Farklı bir konu başlığında özellikle anlatılmaya çalışılacaktır.

Sertlik derinlikleri ve mertebeleri ile ilgili bilinmesi gereken önemli bir noktada yukarıda verilmiş olan tablodaki değerlerin, vida ya da kovandaki en dış noktadaki maksimum değer olmasıdır. Vida kovan sistemi çalıştıkça aşınır ve aşındıkça da sertlik değerleri hızlıca düşmeye başlar. Yüzeyden alt tabakalara doğru inildikçe aynı zamanda sertlik değerleri de düşmektedir. Kabaca anlatmak gerekir ise; 3 ayın sonucunda çapta 0,1 aşınmış olan vida ya da kovan siteminin bir sonraki 0,1 mm aşınması 3 aydan daha kısa sürede olacaktır. Özellikle Üretim ve Bakım ekiplerinin bu konuya daha fazla önem vermeleri gerekmektedir.