Vida Kovan Sistemlerinde Aşınma Mekanizması ve Çeşitleri

Tüm çalışan ve birbiri ile etkileşimde olan parçalar gibi, ekstrüzyon ve enjeksiyon vida kovan sistemleri de zamanla aşınmakta ve proseste istenmeyen durumlara sebebiyet vermektedir. Kendi içlerinde sınıflara ayrılan aşınma mekanizmaları ile ilgili detaylı bilgiyi aşağıda vereceğiz. Burada önemli olan aşınmaya sebebiyet veren faktörlerin de üzerinde durulması ve ne gibi önlemler alınabileceğinin bilinmesidi. 

Aşınma yüzeyler malzeme eksilmesi azalması, ölçüden düşmesi vb. isimlendirmeler ile kabaca adlandırılabilir. Ekstrüzyon ve Enjeksiyon sistemleri incelendiğinde aşınmanın 3 farklı türünü görürüz. Bunlar abrasif , adhesif ve korozif aşınmalardır.

1. Abrasif Aşınma

Katı bir yüzeyin farklı sertlikteki başka parçalar ile etkileşimi sonucu oluşan aşınma tipi buna örnek olarak verilebilir. Genel olarak kovan vida sistemlerinde en çok karşılaşılan aşınma tipi abrasif aşınmadır. Kalsit, cam elyaf vb. malzemelerin vida ve kovanı aşındırması verilebilecek en güzel örneklerdendir. Aşındırıcı parçacıklar aşındırdıkları yüzeyden daha sert malzemelerdir.

2. Adhesif Aşınma

İki katı yüzeyin aralarındaki sürtünmeden oluşturdukları aşınma şekline verilen isimdir. Mikro buyutta inelendiğinde iki sürtünme yüzeyi ısı oluşturup noktasal kaynak oluşturup daha sonra ise, titreşim ve hareket sonucu parça kopmalarına da sebebiyet vermektedir. Bu tip aşınma incelendiğinde, vidanın kovana sürtmesi, çiftli vidalarda vidaların birbiri ile teması sonucu aşınmaları verilecek en güzel örneklerdendir.

3. Korozif Aşınma

Vida ya da kovan malzemesinin; sistemin içerisine atılan farklı malzemeler ile kimyasal etkileşimi sonucu oluşturdukları aşınmaya verilen addır. Genel olarak katılan farklı katkı maddeleri, kimyasal maddeler (ajanlar) sonucu, plastik malzemeler ya da metal malzemeler ile korozif bir aşınma durumu gerçekleşir. Yüksek sıcaklıklarda PVC malzemesinin Cl gazı açığa çıkarması ve kovan ve vidayı paslandırması buna verilebilecek en güzel örneklerdendir.

Aşınmanın Prosese Etkisi

1. Verimliliğin azalması

2. Eriyik Kalitesi ve karışım kalitesinde değişkenlikler

3. Basınç kararlılığının düşmesi

4. Kovan içi sıcaklıkların yükselmesi

5. Sararmaların, yanmaların artması şeklinde özetlenebilir.

Genel Aşınma analizini yapacak olursak;

Adhezif aşınma; vida ve kovan arasındaki boşluk toleranslarının veya tasarımının gözden geçirilmesini gerektirir.

Korozif aşınma kimyasal bir olaydır ve bu yolla çözüme gidilmelidir. (Kaplama malzeme seçimi)

Abrasif aşınma en çok görülen aşınma tipidir. Aşındırıcı malzeme kullanımı dizayn ve proses şartlarına direk bağlıdır.